Maiz galderak

PARTE-HARTZAILEEN OHIKO GALDERAK

Azterlanari buruz

Nork sustatzen du IMPaCT Kohortea azterlana?

IMPaCT Kohortea Karlos III.a Osasun Institutuko (ISCIII) Epidemiologia eta Osasun Publikoko Sareko Ikerketa Biomedikorako Zentroak (CIBER) zuzentzen du. Azterlana ISCIIIren eta Europar Batasunaren funts publikoekin finantzatuta dago. Orain arte Espainian lehen mailako osasun-arretan egindako azterlanik handiena da, eta autonomia-erkidego guztietako eta hiri autonomikoetako (Ceuta eta Melillako) osasun-zerbitzuek eta Estatistikako Institutu Nazionalak parte hartzen dute bertan.

Zer da kohorte bat? Zer da IMPaCT Kohortea?

Kohorte bat osasun-arazo nagusien garrantzia hobeto ezagutzeko eta haien kausa posibleak identifikatzeko luzaroan aztertzen diren pertsonen multzoa da.

Zehazki, IMPaCT kohortearen helburua da osasunaren eta Espainian osasun publikoan garrantzirik handiena duten gaixotasunen determinatzaile sozialak, ingurumenekoak eta biologikoak ezagutzea. Horretarako, kohorte handi bat osatzen ari gara Espainian. Bertan, zurekin batera, gutxienez 200.000 pertsonak parte hartuko dute, eta haien osasun-egoeraren jarraipena egingo da 20 urtetan.

Hori dela eta, IMPaCT Kohortea osasuna ikertzeko azpiegitura publiko handia izango da, eta, hari esker, komunitate zientifikoak hobeto jakingo du nola prebenitu gaixotasunak, adinari lotutako narriadura funtzionala, lesioak eta desgaitasuna.

Borondatez parte hartu al dezaket azterlanean?

IMPaCT Kohortearen osasun-zentroak harremanetan jarriko dira ausaz hautatutako parte-hartzaile guztiekin. Gonbidapena pertsonala da, eta ez ditu eraginpean hartzen senideak edo ezagunak. Ausaz hautatzeko modu horri esker, azterlanak hobeto islatuko ditu Espainian bizi diren herritarrak.

Noiznahi utzi al dezaket azterlana?

Bai, bisita batean parte hartzea erabaki dezakezu, eta gero iritzia aldatu. Nolanahi ere, ordura arte lortutako datuek eta emaitzek azterlanaren parte izaten jarraituko dute. Era berean, lagin biologikoen dohaintza guztiz borondatezkoa da. Erabakia aldatzen baduzu, biltegiratutako laginak suntsitu egingo dira, baina horrek ez du eraginik izango ordura arte egindako ikerketetan. Gogoan izan zure partehartzea guztiz borondatezkoa dela eta nahi duzunean eten dezakezula.

Nire parte-hartzeari buruz

Azterlanean parte hartzeko deitu didate. Zer onura lortuko ditut nire parte-hartzearekin? Zergatik parte hartu beharko nuke?

Zure parte-hartzearekin, ezagutza zientifikoa eta zu bezalako pertsonen osasun-egoera hobetzen lagunduko duzu. Zehazki, Doitasunezko Medikuntza garatzen lagunduko duzu, eta, horri esker, bere ezaugarri pertsonaletara hobekien egokitzen den eta osasun-onurarik handienak ekarriko dizkion tratamendua proposatu ahal izango zaio paziente bakoitzari. Zure laguntzari esker, halaber, aurrera egingo da Doitasunezko Osasun Publikoan, eta populazio-talde bakoitzari onurarik handienak ekarriko dizkioten osasun-politikak identifikatuko dira.

Zure parte-hartzearekin, Espainiak kohorte handi bat sortu ahal izango du, erreferentziazko beste herrialde batzuetan (hala nola Erresuma Batuan, Alemanian, Frantzian edo Estatu Batuetan) dituztenen parekoa.

Zertan datza nire parte-hartzea? Zer egin behar dut hautatzen banaute?

Parte hartzeko hautatzen bazaituzte, gutun ofizial bat jasoko duzu lehenik, eta telefono-dei bat ondoren. Dei horren bidez, zure bizilekutik hurbilen dagoen osasun-zentrora joateko ordua adostuko da zurekin.

Lehen bisitan, azterlana zertan datzan azalduko dizugu, zure zalantzak argituko ditugu eta parte hartzeko baimena eskatuko dizugu.

Hainbat bisita programatuko dira zure beharren arabera, eta bisita horietan zenbait osasun-proba fisiko egingo dizkizute.

Zure osasunari buruzko galde-sorta batzuk betetzeko eskatuko dizugu (online edo osasun-zentroan bertan), eta gure teknikarien laguntza izango duzu.

Osasun-zentroko erizainek odol-laginak hartuko dizkizute, eta etxean gernuaren, gorozkien eta azazkalen laginak biltzeko eskatuko dizugu. Hori guztia 5 urtean behin egingo dugu.

Bestalde, azterlaneko langileek zure historia klinikora eta Estatistikako Institutu Nazionaleko datu-baseetan zuri buruz eskuragarri dagoen informaziora jotzeko baimena eskatuko dizugu.

Zertan datza azterketa fisikoa? Zer proba egingo dizkidate, zehazki?

Egingo dugun azterketa fisikoan, honako hauek sartuko dira:

  • Pisua, garaiera eta gerriaren zirkunferentzia neurtzea
  • Gorputzaren osaera zehaztea (gorputzeko uraren ehunekoa, gantzaren ehunekoa eta abar)
  • Eskuaren indarra
  • Ekografia bidez gorputz-adarretako muskuluen eta sabeleko ehun adiposoaren irudiak lortzea
  • 7 egunetan jarduera fisikoa, egoneko jokabidea eta atsedena neurtzea (emango dizugun jarduera-eskumuturrekoarekin eta izterrean eraman beharreko monitore txiki batekin)
  • Bihotz-biriketako gaitasuna bizikleta estatiko batean
  • Elektrokardiograma
  • Orkatila/besoa indizea (hanketako gaixotasun arterialen arriskua adierazten du)
  • 24 ordutan arteria-presioa neurtzea (emango dizugun holter motako gailu batekin)
  • Ekografia bidez bihotzaren irudiak lortzea
  • 65 urtetik gorakoen errendimendu fisikoa baloratzea
  • Entzumen-proba
  • Aho-hortzen osasunaren azterketa
  • 2. motako diabetesaren arriskua zehaztea
  • Funtzio kognitiboa, iraupen laburreko test kognitiboen bidez
Zenbat odol aterako didate?

8 odol-hodi aterako dizkizugu (50 ml guztira).

Zenbatean behin joan beharko dut osasun-azterketa horiek egitera?

Osasun-azterketak eta odol-laginen ateratzeak 5 urtean behin egingo dira. Bestalde, aldian-aldian, zure osasun-egoerari buruzko datu interesgarriak biltzeko galde-sorta txiki batzuk bidaliko dizkizugu online (edo, nahiago baduzu, gure instalazioetan jaso ahal izango dituzu).

Zer arrisku dakartza nire parte-hartzeak?

Odol-laginak hartzeak (zaineko ziztadak) bero-sentsazioa eragin dezake orratza larruazalean sartzen den puntuan, baita hematoma txiki bat edo infekzio arin bat ere, egun gutxiren buruan desagertuko dena. Inoiz edo behin, zorabioa eragin dezake odola ateratzeak. Erizainak erne egongo dira, ondorio horiek agertuko balira ere. Era berean, IMPaCTeko langileak adi egongo dira miaketa fisikoan sor daitekeen ondoez edo arazo ororen aurrean. Gainera, edozein arazoren estaldura eskaintzen duen erantzukizun zibileko aseguru bat du azterlanak.

Haurdun nago. Egin al ditzaket proba guztiak arriskurik gabe?

Haurdun bazaude, proba fisiko guztiak egin ahal izango ditugu oro har, batzuk izan ezik (hala nola bihotz-biriketako gaitasunarena).

Adineko/mendeko pertsona bat naiz. Joan al naiteke bisitetara lagunduta?

Bai, pertsona batekin etorri ahal izango zara, nahi baduzu.

Azterlanan parte hartu nahi nuke, baina proba jakin batzuk ez nituzke egin nahi. Utzi al ditzaket proba horiek egin gabe, eta azterlanarekin jarraitu?

Bai, borondatez erabaki dezakezu egin nahi ez dituzun probetan ez parte hartzea. Hala ere, ahal den neurrian azterketa guztiak egiten uzteko eskatzen dizugu, ahalik eta datu gehien lortu ahal izateko.

Nire parte-hartzearen egiaztagiria beharko dut nire lantokian/ikastegian entregatzeko. Emango al didate?

Bai, parte hartu izanaren egiaztagiria emango dizugu bisita bakoitzean, behar izanez gero.

Daturen bat eskatuko al didate telefonoz? Ordaindu behar al dut azterlanean parte hartzeagatik?

Ez, ez dizugu datu pertsonalik eskatuko telefonoz. Osasun-zentrora joateko ordua adosteko baino ez dizugu deituko.

Ez duzu ordaindu behar azterlanean parte hartzeagatik. IMPaCT Kohortearen izenean datu pertsonalak edo dirua biltzeko dei susmagarri edo iruzurrezkoren bat jasotzen baduzu, mesedez jarri gurekin harremanetan zure IMPaCT zentroan.

Proba fisikoei buruz

Zertan datza gorputzaren osaera zehazteko proba?

Proba horri bioinpedantzia deitzen zaio, eta gorputzeko ehunek oso intentsitate baxuko korronte elektriko bat igarotzean jartzen duten erresistentzia neurtzean datza. Proba horren bidez, pertsona baten gantzaren eta muskuluaren gutxi gorabeherako proportzioa zein den jakin dezakegu. Proba guztiz segurua da pertsona guztientzat.

Nola neurtuko dute eskuaren indarra?

Dinanometro batekin neurtuko dugu eskuaren indarra. Besterik gabe, tresna estutu beharko duzu eskuarekin, indarra eginez. Proba hori hiru aldiz egingo dugu, neurri zehatzagoa lortzeko

Nola egiten da muskuluen eta ehun adiposoaren neurketa ekografikoa?

Ekografo bat erabiliko dugu izterreko koadrizeps muskuluaren eta sabelaldeko gantzaren neurketa jakin batzuk egiteko.

Nola neurtuko da jarduera fisikoa 7 egunetan?

Bi gailurekin neurtuko dugu. Haietako bat eskumuturrean eraman behar da, eta erloju adimendun edo jarduera-eskumuturreko baten antzekoa da. Bestea, berriz, izterrean ipini beharreko gailu txiki bat da. IMPaCTeko langileek bi gailuak eman, konfiguratu eta ipiniko dizkizute. Handik 7 egunera, osasun-zentrora egiten duzun hurrengo bisitan, gailuak langileei eman beharko dizkiezu.

Zer da orkatila/besoa indizearen proba, eta nola egiten da?

Orkatila/besoa indizearen probak arteria-gaixotasun periferikoa izateko arriskua adierazten du. Gaixotasun hori arteriak estutzearen ondorioz agertzen da, estutze horrek besoetako eta hanketako odol-fluxua murriztea eragiten baitu

Proba orkatilako eta besoko arteria-presioa neurtzean eta konparatzean datza. Proba minutu gutxi batzuetan egiten da, eta ez da inbaditzailea.

Zer da ABPM bat? Zertan datza proba hori?

ABPM bat arteria-presioaren monitore anbulatorio bat da. Gailu eramangarri hori pertsona baten arteria-presioaren 24 orduko neurketa erregistratzeko erabiltzen da. Neurriak egunez 20 minutuan behin eta gauez 30 minutuan behin hartzeko programatuko dute gailua gure teknikariek

Nolakoa izango da bihotz-biriketako gaitasuna egiaztatzeko proba?

Pedalei eragiteko indarrari jarritako erresistentzia kuantifikatzeko moldatutako bizikleta estatiko bat erabiltzen da. Zure osasun-egoeraren arabera, probaren modalitate bat ala bestea egingo duzu. Aldi berean, zure bihotz-maiztasunari buruzko datuak hartu eta elektrokardiograma bat egingo dizugu.p>

Nola egiten da elektrokardiograma bat?

Minik gabeko proba bat da, bihotzaren jarduera elektrikoari buruzko datuak lortzea ahalbidetzen duena. Horretarako, bularraldean eta gorputzadarretan itsatsiko ditugun elektrodo batzuk erabiliko ditugu. Ezohiko elektrokardiograma batek bihotzeko kalte edo gaixotasun bat adieraz dezake

Nolakoak izango dira neurketa ekokardiografikoak?

Ekografo bat erabilita, zure bihotzaren hainbat irudi hartuko ditugu zenbait planotatik. Minik gabeko proba bat da, eta bihotzaren egiturari eta funtzioari buruzko datu ugari ematen ditu. Datu horiek gaixotasun kardiobaskularrak izateko arriskuaren iragarle garrantzitsuak dira

Zer da SPPB edo errendimendu fisikoko bateria laburra?

65 urtetik gorakoei egingo diegun proba bat da. Beheko gorputz-adarren funtzionamendua ebaluatzeko erabiltzen da. Hainbat proba laburretan datza. Proba horietan, orekan emandako denbora eta martxaren abiadura (4 metroko distantzia) neurtuko dira eta aulki batetik 5 aldiz jaiki beharko da. Probaren bat egiteko zailtasunik izanez gero, proba eten egingo da

Zertan datza entzumen-proba?

Proba horren bidez, zure entzuteko gaitasuna eta entzumen-atalasea ebaluatuko ditugu. Horretarako, AudCal aplikazioa eta entzungailu batzuk erabiliko ditugu. Besterik gabe, jarriko dizkizugun maiztasun desberdineko soinuak noiz entzuten dituzun jakinarazi beharko diguzu.

Zer egingo da aho-hortzen azterketan?

Proba horren bidez, zure aho-hortzen osasun-egoeraren ideia orokor bat eduki nahi da. Horretarako, dauden hortzen (naturalen edo ordezko finkoen) eta protesi erauzgarrien kopurua eta egoera eta artikulazio tenporomandibularraren nahasmenduen sintomak eta seinaleak zehaztuko ditugu.

Nola aztertzen da 2. motako diabetesaren arriskua?

Finnish Diabetes Risk Score (FINDRISC) galde-sorta erabiltzen dugu. Diabetesa prebenitzeko tresnarik eraginkorrenetako bat da. 8 galdera erraz dira, eta 2. motako diabetesa izateko arriskua detektatzen eta jakin gabe diabetesa duten pertsonak identifikatzen lagunduko digute.

Zer dira test kognitiboak?

Egoera kognitiboa zehazteko erabiltzen diren proba labur batzuk dira. Probetan argazkiak (Fototest), sinboloak (Sinboloen eta digituen testa) eta hitzak (Mini-Cog) erabiliko ditugu.

IMPaCT zentrora egin beharreko bisitetarako gomendioak

Dokumentazio zehatzen bat eraman behar al dut bisitetarako?

Zure Gizarte Segurantzako zenbakia eta zure osasun-txarteleko beste datu batzuk emateko eskatuko dizugu. Hortaz, txartela ekartzeko eskatzen dizugu.

Lehen bisitan, harremanetarako hainbat telefono eskatuko dizkizugu (mugikorra, etxekoa eta lanekoa), baita senide edo ezagunen baten telefono-zenbakia ere, behar izanez gero etorkizunean harremanetan jartzeko.

Arroparen eta oinetakoen inguruko gomendioak

ABPMaren konfiguraziorako bisitaren egunean, mahuka zabaleko arroparekin edo mahuka motzetan joan behar duzu IMPaCT zentrora, besokoa besaurrean jarri ahal izateko. Nolanahi ere, aldez aurretik jakinaraziko zaizu

Era berean, bisitetara erraz kentzeko moduko oinetakoekin eta arroparekin joatea gomendatzen dizugu, kendu egin beharko baitituzu proba batzuk egiteko. Probetako bat bizikleta estatiko baten antzeko batean egin behar da, eta, beraz, komeni da arropa eta oinetako erosoekin joatea.

Zer egunetan joan behar dut baraurik?

Odol-laginak hartu beharko dizkizugu hainbat analisi egiteko. IMPaCTeko langileek jakinaraziko dizute zer egunetan egingo den, Osasun Zentrora baraurik joan zaitezen.

Nire parte-hartzearekin lortutako datuei buruz

Nola tratatuko dira nire datu pertsonalak?

Azterlan honetarako behar diren datu pertsonalak Datuak Babesteko 2016/679 (EB) Erregelamendu Orokorrari, Datu pertsonalak babesteko eta eskubide digitalak bermatzeko 3/2018 Lege Organikoari eta Biomedikuntzako Ikerkuntzari buruzko uztailaren 3ko 14/2007 Legeari jarraikiz bildu eta tratatuko dira. Zure datuen tratamenduaren arduraduna CIBER zentroa da, eta haren aurrean erabil ditzakezu datuak eskuratzeko, zuzentzeko, ezabatzeko, mugatzeko, tratamenduaren aurka egiteko eta datuen eramangarritasunerako eskubideak. Informazioa zure baimenarekin eta/edo osasun publikoaren arloko interes publikoagatik edota legezko betebeharrak betetzeko erabiliko da.

Probetan lortutako emaitzak konfidentzialak al dira?

Proba fisikoen emaitzak eta lagin biologikoak konfidentzialtasunez tratatuko dira. Horretarako, kode bat esleituko zaie eta ikertzaileak, Kohortean inplikatutako langileek eta biobankuak baino ezin izango dituzte zurekin lotu.

Salbuespen gisa, IMPaCTeko langileek zure osasuna arriskuan jar dezaketen emaitzak detektatzen badituzte, eta betiere baimena eman baduzu, emaitza horiek zure familia-medikuari jakinaraziko zaizkio, jarraipen egokiagoa ezarri ahal izan dadin.

Zer egingo dugu proben emaitzekin eta jasotako lagin biologikoekin?

Kontuan izan probak ikertzeko xedeekin baino ez direla egiten, eta haietako askoren azterketa xehatuak (hala nola elektrokardiogramarenak eta bihotzaren eta muskuluen ekografienak) luze jo dezake.

Odol-laginarekin oinarrizko analisi klinikoak egingo ditugu (hemograma eta analitika biokimikoa), eta emaitza horiek aplikazioaren bidez izango dituzu eskuragarri.

Lagin guztiak Karlos III.a Osasun Institutuko Biobankuan biltegiratuko dira, eta bertatik Estatuko edo nazioarteko laborategietara banatuko dira, proiektu honen helburuen arabera azter ditzaten.

Argitaratuko al dira egingo dudan galde-sortaren erantzunak?

Galde-sorten erantzunak ez dira inola ere zure izenarekin lotuta argitaratuko. Seguruenik azterlan zientifikoak argitaratuko dira galde-sortan bildutako datuekin, baina parte-hartzaileen konfidentzialtasuna gordeko da beti.

Emango al dizkidate egindako proben emaitzak?

Proba batzuen emaitza informatuak eskuratu ahal izango dituzu aplikazioaren bidez

Non gordeko dira datu pertsonalak?

Datu pertsonalak biltzen dituzten sistemak fisikoki kokatuta egongo dira Karlos III.a Osasun Institutuko CIBER zentroaren azpiegituran, edota zentro horren titulartasunpeko hodeiko beste kokapen batzuetan, baina beti fisikoki Europar Batasuneko lurraldean. Beraz, datuak inoiz ez dira Europar Batasunaren babespetik aterako.

Nork izango ditu eskuragarri nire datu pertsonalak?

Oro har, datu pertsonaletara modu pseudonimizatuan jotzen da, pazientearen jarraipen- eta harreman-zereginez arduratzen diren pertsonen kasuan (hala nola IMPaCTeko teknikarien kasuan) izan ezik. Sarbide hori behar-beharrezkoa da parte-hartzaileari zoritxarren baten berri emateko, adibidez. Bestalde, ikertzaileek ez dute parte-hartzaileen identifikazio-datuetan sartzerik.

Nire informazio pertsonala baimendu gabeko pertsonek partekatu al dezakete?

Ez, betetze-berme ugari eskaintzen dituen proiektua da. Carlos III.a Osasun Institutuko Etika Batzordeak eta autonomiaerkidegoetako eta hiri autonomoetako Etika Batzordeek onartu dute. Gainera, IMPaCT proiektuak segurtasun-neurriak ditu ezarrita, eta pribatutasunaren printzipioa betetzen du diseinutik abiatuta eta besterik adierazi ezean

Nire datuak ez tratatzeko eskatu al dezaket etorkizunean? Errebokatu al dezaket nire baimena?

Bai, errebokatu dezakezu emandako baimena. Kontuan izan behar duzu errebokazio horrek ez duela eraginpean hartuko ordura arte lortutako datuen tratamendua

Zein dira datuen babesaren arloko eskubideak?

Datuak eskuratzeko, zuzentzeko, ezabatzeko, tratamendua mugatzeko, aurka egiteko eta datuen eramangarritasunerako eskubideak dituzu.